Filmy tragedia, teatr telewizji

Złożona z kilku nowel historia rodziny z Nowego Jorku, której losy znaczone są licznymi tragediami. Punktem wyjścia tej opowieści jest pytanie co by było gdyby: gdyby rodzice nigdy się nie spotkali, gdyby nie doszło do wypadku, gdyby ktoś w porę zauważył pędzący autobus. Reżyser Dan Fogelman zwraca uwagę na kruchość ludzkiego życia i na to, że z kluczowymi decyzjami nie warto zwlekać, bo w końcu może być za późno.

Klasyczna inscenizacja tragedii Szekspira w reż. Jerzego Gruzy, z Bożeną Adamkówną i Krzysztofem Kolbergerem w rolach głównych. Romeo i Julia pochodzą ze zwaśnionych rodów: Montekich i Kapulettich. O akceptowanym przez obie rodziny ślubie nie może być mowy. W Weronie dochodzi do konfliktu pomiędzy Tybaltem (krewnym Kapulettich) a Merkucjem (przyjacielem Romea). Pojedynek kończy się śmiercią tego drugiego. Romeo pragnie pomścić śmierć przyjaciela. W wyniku pojedynku ginie Tybalt. Karą dla Romea ma być wygnanie. Tymczasem Pani Kapuletti informuje Julię, że ta wyjdzie za mąż za Parysa. Z pomocą kochankom spieszy zakonnik Laurenty.

Antygona, córka Edypa. Jej zwaśnieni bracia, Eteokles i Polineikes, giną w walce o Teby. Władca tej krainy, Kreon, broniąc interesów i powagi państwa, zakazuje grzebania zdrajcy Polineika. Antygona, posłuszna prawom boskim i ludzkim powinnościom siostry, postanawia oddać bratu ostatnią posługę. Starcie dwóch odmiennych racji i konflikt etyczny między bohaterami, którzy w różny sposób pojmują hierarchię wartości i praw, stanowią podstawę tragedii, uznanej za klasyczny wzór doskonałości. Spektakl Jerzego Gruzy różni się koncepcją artystyczną od wcześniejszych inscenizacji telewizyjnych. To bardzo szczególne przedstawienie, odbiera się je tak, jak gdyby zmontowano je wczoraj – zauważono w recenzjach popremierowych. Reżyser określił je w podtytule jako „przygotowanie do spektaklu”. Aktorzy w prywatnych ubraniach, bez żadnej charakteryzacji, uczestniczą w „czytanej” próbie przy stolikach. Słowami Sofoklesa – w przekładzie prozą Stanisława Hebanowskiego – mówią o racji stanu, anarchii, terrorze, o uprawnieniach władcy i zniewoleniu narodu, o prawie niepisanym, odwiecznym. Na kanwie klasycznego tekstu dają współczesną interpretację tragicznego w skutkach konfliktu między przeciwstawnymi wartościami: emocją i rozumem, sentymentem i polityką, spontanicznością i doświadczeniem.

Otello (Daniel Olbrychski), mauretański dowódca w służbie Wenecji, nieustraszony żołnierz, człowiek prawy, dumny i bezkompromisowy, wbrew woli Brabancja (Bronisław Pawlik) poślubia jego córkę Desdemonę (Joanna Pacuła), której serce podbił opowieściami o swych rycerskich przygodach. Doża, powołany na rozjemcę sporu, wyraża zgodę, by młodziutka żona towarzyszyła mężowi w wyprawie przeciwko Turkom. Jagon (Piotr Fronczewski), chorąży Otella, jest przekonany, że ten związek bez trudu można rozbić. Śliczna Desdemona, „wybredne dziecko Wenecji", nasyciwszy zmysły wkrótce zrozumie swój błąd, albo Otello zerwie małżeńskie więzy, bo Maurowie zmienni są i szybko się nudzą. Zawistny obłudnik ma też osobisty powód, by mścić się na swym dowódcy za to, że nie jego lecz Kasja (Piotr Garlicki) mianował namiestnikiem wojsk. Z pomocą Rodryga (Piotr Machalica) zamierza zrealizować intrygę, która wyeliminuje wszystkich uczestników gry, nieświadomych roli, jaką przypisał im reżyser wydarzeń. Podstępem doprowadza więc Jagon do usunięcia Kasja ze służby. Piękną Desdemonę nakłania, by nieustannie wstawiała się u męża za skrzywdzonym przyjacielem. W sercu Otella zasiewa ziarnko wątpliwości, czy jego ukochana żona przypadkiem nie zdradza go z Kasjem, a potem perfidnie podsyca płomień zazdrości.

Romeo i Julia, młodzi kochankowie z dwóch zwaśnionych rodów, oddają się wzajemnej miłości wbrew woli wrogich sobie rodziców, płacąc za to najwyższą cenę. Ta tragiczna historia miłosna wzrusza ludzi od wieków i wciąż przestrzega przed tragicznymi skutkami nienawiści. Bezskutecznie, skoro dramat Szekspira ożywa nieustannie w różnych formach i dziedzinach sztuki. Dzieło to zawładnęło sercami widzów i pojawia się nieprzerwanie na scenach całego świata.

Spektakl jest adaptacją groteskowej powieści autorstwa Sergiusza Piaseckiego. Akcja rozgrywa się w Wilnie, w Lidzie i okolicach. Jest to przede wszystkim psychologiczny obraz typowego przedstawiciela o mentalności sowieckiej w czasach stalinowskich, który nie potrafi zdobyć się na samodzielne myślenie, człowieka o zachowaniu zmechanizowanym i opartym na strachu, posłuszeństwie, ideologii bolszewickiej oraz nienawiści do wyimaginowanych burżuazyjnych wrogów.

Alicja to dziewczynka, która w drodze do szkoły została porwana, a następnie przez ponad siedem lat przetrzymywana przez swego oprawcę w piwnicy o powierzchni pięciu metrów kwadratowych. Kiedy przez przypadek udaje jej się uciec i odzyskać wolność, jest już dojrzałą, młodą dziewczyną. Alicja próbuje zacząć nowe życie i w tym punkcie rozpoczyna się akcja sztuki. Bulwersująca opinię publiczną historia Alicji staje się natychmiast łakomym kąskiem dla mass mediów, cennym medialnym produktem, na którym można nieźle zarobić. Sama Alicja wpada w ręce przedsiębiorczego agenta, sygnuje książkę opisującą jej dramat, jest bohaterką telewizyjnych i prasowych reportaży. Nawet rodzice Alicji próbują przede wszystkim zarobić na tragedii córki, twierdząc, że są przecież także ofiarami jej porwania, a nowo poznany chłopak, deklarując bezinteresowną przyjaźń, w istocie pragnie u jej boku zrobić medialną karierę. To wszystko sprawia, że Alicja popada w głęboką depresję. Nie rozumie świata, który ją otacza i do którego trafiła, odzyskując wolność. Dochodzi do niej absurdalna świadomość, że w gruncie rzeczy najbliżsi zazdroszczą jej tragedii, która ją spotkała, bo ta – paradoksalnie – uczyniła z niej bogatą i sławną osobę, co jest w otaczającym ją świecie wyznacznikiem szczęścia.